سیمای تربیت، ۲
از تربیت شدن تا تربیت اسلامی
استاد دانشگاه اظهار داشت: محفوظات جنبه تربیتی خیلی کمی دارند. اما یادگیری که تفکر کودک را رشد دهد، جنبه تربیتی بالاتری دارد.
به گزارش مدیریت آموزش به نقل از مهر، در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بعنوان یکی از اسناد بالادستی در نظام آموزشی کشور، تربیت یکی از محوری ترین واژه هاست و بر آن تاکید بسیاری شده است. همزمان با تأکیدات مقام معظم رهبری، دولت نیز در امتداد تحقق نظام تعلیم و تربیت بر اجرای سند تحول اقداماتی را انجام داده است. یکی از این اقدامات تاکید بر واژه و گفتمانی سازی کلمه تربیت است. تربیت در شش ساحت تعریف شده و هر یک ازا آنان کاربردهایی را به همراه دارند. یوسف نوری ۱۸ بهمن ماه در برنامه به وقت ایران در شبکه آموزش در تشریح راهکارهای تحقق ساحت های تربیت با اعلان اینکه ۱۰ تا ۲۰ درصد کارهای تربیتی و پرورشی خارج از مدرسه معرفی شده است؛ اظهار داشت: دانش آموزان باید به نهادهای قرآنی برای ساحت تربیت اعتقادی - اخلاقی و برای ساحت زیباشناختی و هنری به مراکز هنری و نگارخانه ها مراجعه کنند. برای کارآفرینی و ساحت تربیت اقتصادی - حرفه ای دانش آموزان باید به کارخانه ها سر بزنند. همراه پرورشی باید همراه دانش آموز باشد تا این کنکاش ها صورت بگیرد؛ باید اردوگاه ها و ورزشگاه ها را جدی تر و فعال تر نماییم. از آنجائیکه تربیت در سند تحول بنیادین و سخنان و سیاست های اخیر مسئولین آموزشی مورد تاکید زیادی قرار گرفته است؛ لازم است بدانیم تربیت دقیقاً چیست و چه مفاهیمی را می توان از تعریف آن درک کرد. علیرضا رحیمی استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار مهر درباب واژه تربیت اظهار داشت: تربیت، نیازمند تعریف است. یعنی بدون تعریف آن، امکان تحقق آن در جهان واقعی وجود ندارد. برای اینکه تربیت همچون مفاهیم ثانوی فلسفی است. خاصیت این مفاهیم آنست که تا تعریفی از آنها در ذهن نداشته باشیم، نمی توانیم به مصداق خارجی آن در زندگی روزمره اشاره نماییم. مفاهیمی مثل عشق، دوستی و تربیت از این قبیل هستند.. شما فقط می توانید برمبنای تعریفی که در ذهن خود دارید به یک وضعیت یا عمل در دنیای واقعی اشاره کنید و به آن نام عشق یا دوستی بدهید، تربیت هم همین طور است؛ ابتدا باید آنرا تعریف کنید؛ بعد به اصطلاح مشخص شود که در عمل به چه چیزهایی می توان تربیت گفت. استاد دانشگاه اضافه کرد: بدین سبب وقتی داریم از چیستی و ماهیت تربیت صحبت می کنیم؛ همچنان که داریم از یک عمل سخن می گوئیم؛ آن عمل هم باید عملی باشد که برمبنای یک تعریف پیشینی از قبل مشخص شده، معلوم است که از چه جنسی است. این که بطورمثال پدری در گوش فرزندش سیلی بزند یا پدر دیگری با لبخند به فرزندش انجام رفتار نیکویی را آموزش بدهد؛ هر دوی اینها می توانند تربیت فرزند تلقی شوند؛ بستگی به این دارد که شما چه تعریف پیشینی از تربیت ارائه کرده باشید. محفوظات جنبه تربیتی خیلی کمی دارند رحیمی با تاکید بر ارتباط تربیت با یادگیری اظهار داشت: ما باید مفهوم تربیت را برمبنای مفهوم مهم دیگری یعنی یادگیری معنا نماییم. یعنی در ابتدا بگوییم یادگیری چیست و بعد در پی آن بگوییم برمبنای مفهوم یادگیری، تربیت چه معنایی دارد. یادگیری یک تغییر است که در وجود انسان رخ می دهد؛ چه تغییر در رفتار انسان باشد، چه در ساختارهای شناختی چه در تجربیات پیشین او. اما به اعتقاد من، یادگیری، تغییر در شخصیت-هویت انسان است؛ اما اگر بطور کلی یادگیری را تغییر شخصیت و هویت و رفتار انسان تلقی نماییم آن دسته از یادگیری هایی که برای ما مفیدست و در ما رشد ایجاد می کند، جنبه تربیتی دارد. این استاد دانشگاه با اشاره به این که تربیت شدن در حقیقت همان یادگیری های مفید و نافع برای ما هستند؛ اضافه کرد: یادگیری های غیر مفید و ناسودمند همان هایی است که مردم آنها را معادل بی ادبی تلقی می کنند. مثل این که یک کودک کلمات رکیک یاد بگیرد و فحاشی کند. یا فرض کنید فردی یک کیف قاپ ماهری باشد. این کیف قاپی یک مهارت است. او این مهارت را یاد گرفته است. اما از نظر جامعه این یک اتفاق تربیتی نیست بلکه ضد تربیت است. بدین سبب تربیت شدن همان یادگیری های ی هستند که برای ما مفید و سازنده به شمار می آیند. رحیمی در تشریح واژه تربیت شدن اضافه کرد: کودکی که یاد بگیرد بند کفش خودرا ببندد، لباسش را خودش عوض کند و یا یاد بگیرد سلام کند. دانش آموزی که یاد بگیرد ۲ بعلاوه ۲ می شود چهار؛ دانش آموزی که یاد بگیرد مشاهده گر خوبی باشد و یا واژگان را به درستی به کار گیرد. همه اینها جنبه تربیتی دارد. اینها مثال های واضحی برای یادگیری نافع و سودمند یا همان تربیت شدن است. منتها این تربیت ها مراتب دارد. محفوظات جنبه تربیتی خیلی کمی دارند. اما یادگیری که تفکر کودک را رشد دهد، جنبه تربیتی بالاتری دارد. این استاد دانشگاه با طرح این سوال که حالا سوال این است که تربیت اسلامی چیست؟ اظهار داشت: قاعدتاً تربیت اسلامی آن دسته از یادگیری های نافعی است که از ناحیه دین اسلام معین شده است. یعنی دین برای ما معین کرده است یادگیری چه چیزی برای ما مناسب می باشد یا یادگیری چه چیزی برای ما مناسب نمی باشد. چه چیزی نافع و مفیدست و چه چیزی مضر است. رحیمی با تاکید بر این مطلب که " یادگیری هایی که از منظر دین در ما رشد ایجاد می کنند، تربیت اسلامی یا تربیت دینی نام دارد. " اظهار نمود: اما یادگیری هایی که از نظر دین برای ما مفید نیست، طبیعتاً تربیت اسلامی نخواهد بود. همانطور که در تعبیر حضرت امیرالمومنین مقابل السلام به علم نافع که علم مفید می باشد، اشاره شده است. این که در بیان حضرت آمده ما از علمی که نافع نیست به خدا پناه می بریم. یا در تعقیبات نماز عصر دعایی داریم که به خدا از علم غیر نافع (و اعوذ بک من … علم لا ینفع) و از دانستنی های غیر مفید و غیر سودمند به خدا پناه می بریم. این استاد دانشگاه با اشاره به اصول اصلی در مفهوم تربت و نسبت آن با یادگیری و تربیت اسلامی اظهار داشت: اگر بخواهیم تربیت را در چند عبارت کوتاه خلاصه نماییم باید اظهار داشت: یادگیری، تغییر در شخصیت-هویت آدمی است که می تواند در رفتار بروز یابد یا اثری در رفتار فعلی نداشته باشد. یادگیری می تواند دو گونه باشد: سودمند و غیرسودمند - تربیت شدن همان یادگیری های مفید می باشد و مردم به یادگیری های ناسودمند نام بی ادبی می دهند! و تربیت اسلامی (تربیت شدن) یعنی یادگیری هایی که از ناحیه دین اسلام سودمند و مفید معرفی شده اند.
این مطلب مدیریت آموزش برایتان مفید بود؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب