در ایران خودرو چه خبر است؟
مدیریت آموزش: شکاف قیمتی کارخانه با بازار یا عرضه قطره چکانی، کدام عامل رقابت میلیونی برای 73 هزار خودرو شد؟
ثبت نام مرحله جدید فروش ایران خودرو با مشارکت بیشتر از ۶ میلیون متقاضی برای ۷۳ هزار خودرو، نشانه ای از بازگشت تب تقاضا و ورود باردیگر واسطه گران به بازار است؛ بازاری که به جای منطق اقتصادی بر پایه هیجان، عرضه قطره چکانی و وعده های سود تضمین شده می چرخد، در حالیکه مدافعان آزادسازی نرخها شکاف میان کارخانه و بازار را عامل رقابت میلیونی اخیر می دانند، اما واقعیت آنست که با عرضه قطره چکانی و تولید محدود، هیچ آزادسازی قیمتی نمی تواند تب سفته بازی را فرو بنشاند.
خودروسازان طی سالهای گذشته نشان داده اند در سایه تورم انتظاری به جای افزایش واقعی تولید ترجیح می دهند با مدیریت عرضه و تبلیغ تقاضای میلیونی، بازارگرمی مصنوعی ایجاد کنند و از التهاب بازار سود ببرند. هر چند در ثبت نام اخیر نمی توان از نقش انتظارات تورمی و همین طور حذف حساب وکالتی بعنوان عوامل دیگر استقبال از جدید ترین طرح خودرویی غافل بود، اما تا آن زمان که دولت و نهادهای ناظر، خودروسازان را به شفافیت، رقابت واقعی و افزایش عرضه پاسخگو نکنند، قرعه کشی های پرزرق وبرق تنها ویترینی برای تداوم انحصار و بازی با افکار عمومی باقی خواهد ماند.
هشتمین دوره ثبت درخواست خرید متقاضیان شرکت ایران خودرو به شکل فروش فوری با موعد تحویل ۳۰ روزه، فروش فوق العاده با موعد تحویل ۹۰ روزه و پیش فروش با موعد تحویل دست کم چهار ماه بعد از انعقاد قرارداد، از ۶ تا ۱۳ مهرماه انجام شد.
روزنامه جوان در ادامه نوشت: طرح جدید فروش ایران خودرو ویژه متقاضیان عادی بدون نیاز به افتتاح حساب وکالتی، مشمولان طرح پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت و همین طور طرح جایگزینی خودرو های فرسوده بود. در این طرح فروش خودرو، ۶ میلیون و ۵۰ هزار نفر برای خرید ۷۳ هزار خودرو ثبت نام کردند، بدین سان شانس برنده شدن هر متقاضی حدود ۲/۱ درصد، معادل یک نفر از هر ۸۳ نفر است.
دلایل صف میلیونی خرید خودرو
حذف حساب وکالتی و انتظارات تورمی از مهم ترین علل این استقبال گسترده محسوب می شود. رکورد پیشین ثبت نام خودرو در ارتباط با دی ۱۴۰۱ است که مجموع فروش دو خودروساز بزرگ کشور حدود ۹ میلیون نفر بود که بیشترین سهم در ارتباط با ایران خودرو بود، اما در طرح های بعدی و با تصمیم سیاستگذار برای ایجاد حساب وکالتی به مرور تقاضا برای خرید از خودروسازان کم شد.
در آخرین طرح فروش شرکت ایران خودرو در سال ۱۴۰۳ در بهمن ماه هم ۹۱۱ هزار نفر ثبت نام کردند، اما در اولین طرح سال جاری که در فروردین ماه انجام گرفت، تعداد متقاضیان با افت ۴ درصدی به ۸۷۰ هزار نفر رسید. تعداد متقاضیان در طرح های بعدی هم با کاهش قابل توجهی همراه بود. تعداد شرکت کنندگان در ششمین طرح خودرویی که در ارتباط با تیرماه است به حدود ۵۲۰ هزار نفر رسید، اما اوج کاهش تقاضا به هفتمین دوره فروش این شرکت برمی گردد که تعداد این افراد به رقم عجیب حدود ۴۱۵ هزار نفر کم شد که خبر از افت بیشتر از ۲۰ درصدی تقاضا نسبت به ششمین دوره داشت.
در کنار حذف حساب وکالتی در هشتمین دوره ثبت درخواست خرید ایران خودرو، انتظارات تورمی هم نقش برجسته ی در افزایش تقاضا داشته است. در شرایط تورم بالا و نوسانات ارزی، انتظارات تورمی نقش کلیدی در هدایت رفتار اقتصادی خانوارها و سرمایه گذاران ایفا می کند. در حقیقت در چنین شرایطی افراد ترجیح می دهند به جای آن که پول خودرا به شکل نقد نگهداری کنند، آنرا بسمت خرید دارایی های با دوامی مثل خودرو هدایت کنند. از سویی دیگر شکاف به وجود آمده میان قیمتی که کارخانه برای یک خودرو درنظر گرفته با بهای آن در بازار هم از دیگر علل این تقاضا می تواند باشد.
با این حال به قول خیلی از کارشناسان افزایش قیمت کارخانه موقتا می تواند فاصله را بکاهد، ولی در بلند مدت درمان نیست.
فروش محدود عامل تقاضای کاذب
فروش محدود، حذف موانع ثبت نام و ایجاد شوک های دوره ای عرضه، نوعی بازارگرمی مصنوعی در بازار خودرو بوجود آورده است. وقتی عرضه محدود و نامنظم باشد، تقاضای هیجانی برای یک کالا و خدمات بالا می رود. همین طور حذف شرط حساب وکالتی هم تقاضای هیجانی برای خرید خودرو را افزایش داده و منجر به ورود باردیگر واسطه گران به بازار خودرو شده است.
سهراب کریمی، کارشناس بازار خودرو مهم ترین دلیل افزایش تقاضا در ثبت نام اخیر خودروسازان را شکاف قیمت دانست و اظهار داشت: البته این مسئله به معنای لزوم آزادسازی قیمت خودرو نیست. (هر چند اکنون هم اختلافاتی بین خودروسازان و دستگاههای نظارتی درمورد قیمت گذاری وجود دارد و در نهایت خودروسازان مسیر دلخواه خودرا طی می کنند.)
وی اضافه کرد: لزوم مهم برای کاهش شکاف بین قیمت کارخانه با بازار، برنامه تدریجی برای کاهش این شکاف است و این کار باعث می شود انگیزه ثبت نام سوداگرانه از بین برود، اما مسئله مهم اینجاست که دستگاههای نظارتی در این شرایط باید بر نحوه عرضه خودروساز و انجام تعهدات خودروسازان نظارت کافی داشته باشند و در غیر این صورت، با عرضه قطره چکانی خودروسازان باز هم شکاف بین کارخانه و بازار ایجاد می شود.
ضرورت تسهیل در واردات خودرو های اقتصادی
کریمی اظهار داشت: خودروسازان باید تولید را بالا ببرند و با این حال خودرو را مستقیماً بوسیله بورس کالا یا سامانه شفاف عرضه کنند تا دست واسطه ها کوتاه شود. وقتی خودرو بموقع و کافی عرضه گردد، بازار بتدریج آرام می گیرد.
این کارشناس بازار خودرو در ادامه با اشاره به اینکه قرعه کشی مروج رانت و تب تقاضاست، اضافه کرد: سیاستگذار می تواند با عرضه مستمر و قابل پیشبینی و فروش مرحله ای (نه ناگهانی) تب تقاضا را کنترل کند.
کریمی با اشاره به لزوم تسهیل در واردات خودرو های اقتصادی اظهار داشت: رقابت واقعی تنها راه کنترل پایدار قیمت است؛ ازاین رو واردات خودرو های اقتصادی از کشوری مثل چین می تواند فشار تقاضا را کم کند و رقابت بوجود آورد.
وی در ادامه با اشاره به لزوم اصلاح ساختار هزینه و بهره وری خودروسازان اضافه کرد: تا آن زمان که هزینه تولید بالاست و بهره وری پایین حتی افزایش قیمت هم فقط خرج ناکارآمدی می شود؛ ازاین رو به جای تکیه صرف بر آزادسازی نرخها باید ساختار مدیریتی و مالی خودروسازان هم اصلاح گردد.
این کارشناس بازار خودرو با اشاره به افزایش اخیر نرخ دلار و ایجاد انتظارات تورمی ناشی از آن افزود:، چون بخشی از تقاضا ناشی از ترس از تورم است، دولت باید با ثبات بخشی به سیاست ارزی، مالی و تجاری پیام آرامش به بازار دهد.
رقابت میلیونی برای خرید ۷۳ هزار خودرو نشانه ای از بازگشت تب تقاضا به بازار است. سیاستگذار باید با واقعی سازی تدریجی بازار، افزایش عرضه، اصلاح ساختار تولید و مدیریت انتظارات تورمی نه فقط علایم بلکه ریشه های تب تقاضا را درمان کند.
منبع: مدیریت آموزش
این مطلب مدیریت آموزش برایتان مفید بود؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب