در گفتگو با مهر مطرح شد
حساسیت به محیط زیست باید از دوران ابتدایی آغاز شود
به گزارش مدیریت آموزش گنجاندن كتاب انسان و محیط زیست به دروس ۱۲ سال تحصیلی دانش آموزان گرچه نشان از حساسیت زیست محیطی و آینده كشور در آموزش و پرورش دارد اما عرضه این درس انتقادهایی را هم به همراه دارد.
به گزارش مدیریت آموزش به نقل از مهر، ۲۹ دی ماه روز هوای پاك بود. در بهترین حالت در سال، حدود ۲۰ روز در تهران هوای پاك را تجربه می نماییم. این وضعیت كمابیش برای شهرهای بزرگ هم قابل استناد است. علاوه بر این كشور ایران با ۴ بحران زیست محیطی مهم درگیر است كه شامل بحران آب، خاك، هوا و تنوع زیستی و باوجود این وضعیت نه تنها مردم عادی كه حتی عمده مسئولان كشور هم با هیچ یك از این بحران ها آشنایی كافی ندارند و این را در تصمیمات آنها كه منجر به تشدید این بحران ها شده و می گردد هم می توان شاهد بود.
از سال تحصیلی ۹۶-۹۷ مبحث محیط زیست در كتاب «انسان و محیط زیست» برای دانش آموزان پایه یازدهم دوره دوم متوسطه گنجانده شد و به چارت برنامه درسی ۱۲ سال تحصیلی دانش آموزان راه پیدا كرد.
كتاب «انسان و محیط زیست» یك درس مشترك بین همه دانش آموزان پایه یازدهم است. هدف این كتاب، آموزش محیط زیست به دانش آموزان است تا بتواند نسلی آگاه و مدبر تربیت كند. در این كتاب به معرفی سرمایه های طبیعی پرداخته شده است و راهكارهای استفاده درست و حفظ طبیعت را آموزش می دهد.
این كتاب در هفت درس تهیه شده است كه شامل: «آب، سرچشمه زندگی»، «خاك، بستر زندگی»، «هوا، نفس زندگی»، «انرژی، حركت، زندگی»، «زباله، فاجعه محیط زیست»، «تنوع زیستی، تابلوی زیبای آفرینش»، «محیط زیست، بستر گردشگری مسئولانه» است. اما شاید مهمترین نكته درباره این كتاب، نحوه تدریس و پایه تحصیلی كه در آن گنجانده شده باشد كه مورد نقد فراوان است و سبب می گردد این حركت شایسته كه نسل آینده را نسبت به محیط زیست آگاه نماییم، در محاق قرار بگیرد.
مهرداد حق شناس كه دو سالی است این كتاب را تدریس می كند و اتفاقا تحصیلاتش را در همین رشته محیط زیست پشت سر گذاشته است، درباره رویكرد این كتاب و نقدهایی كه به آن وارد است، به خبرنگار مهر اظهار داشت: یكی از مسائل جدی این كتاب این است كه به بخش های جذاب محیط زیست كم پرداخته شده است. مثلا حیات وحش و خصوصیت های رفتاری جانوران در حال انقراض كه می توانست فصل جذابی برای دانش آموزان رقم بزند در این كتاب نیست و در تمام كتاب هیچ اسمی از یوزپلنگ ایرانی برده نشده و به عكسی از این گونه در حال انقراض در كتاب بسنده شده است.
وی افزود: این كتاب می خواهد دانش آموز را با چالش های محیط زیستی كه كشور با آن درگیر است، آشنا كند و به دانش آموز نگاهی محیط زیستی بدهد اما اتفاقا به علت رویكرد خیلی محافظه كارانه ای كه نسبت به توسعه غیرپایدار همچون سد سازی و انتقال آب و صنایع و معادن و... داشته حداقل حساسیت لازم را هم به دانش آموز منتقل نمی كند.
این مدرس دبیرستان بیان كرد: مشكل اصلی دیگر این درس عرضه آن در پایه ای است كه دانش آموزان درگیر كنكور و تست زدن و... هستند. در اغلب مدارس از معلم ها خواسته می گردد كه هر چه سریع تر درس را به آخر برسانند به صورت فشرده در یك ترم تدریس كتاب را تمام كند تا جلسات زیادی برای دانش آموزان آزاد شود و به درس های كنكوری بپردازند.
حق شناس اظهار نمود: علاوه بر این در اغلب مدارس از معلم خواسته می گردد كه امتحان این درس را به صورت صوری برگزار كنند و در این درس نمره مناسب به دانش آموزان بدون توجه به برگه امتحانی اختصاص بدهند.
به گفته وی ۷ فصل این كتاب در عمل به گونه ای است كه باید در كل سال تدریس گردد و در این باره اظهار داشت: چون حوزه محیط زیست فیلم های آموزشی بسیاری دارد و سفر و كارگاه آموزشی و... هم می توان برای آن عرضه داد تا این درس را جذاب كند، اتفاقا درسی است كه تدریس آن زمان بر است. اما خیلی از مدارس از معلم می خواهند در یك نیم سال آنرا به آخر برسانند كه همین مسئله سبب می گردد كلاس فشرده و غیر جذاب و بدون استفاده از محتوای كمك آموزشی و نكات اضافه ضروری برگزار گردد.
وی با اشاره به اینكه این كتاب محتوای آموزشی خوبی دارد و به ۴ بحران محیط زیست ایران می پردازد، افزود: اما در بخش های زیادی از كتاب، محتوای آن كاربردی نیست. نكات كاربردی ساده را می شد یاد داد كه به آنها اشاره ای نشده است و این نكات را حتما باید معلم عرضه كند كه معلم هم چون معمولا معلم زیست شناسی است و نه معلم تخصصی محیط زیست عملا این اتفاق نمی افتد. جالب اینجاست كه بیشترین فارغ التحصیل بیكار در كشور را در رشته محیط زیست داریم و آموزش و پرورش می تواند این افراد را جذب نماید. معلم زیست شناسی از خیلی از نكات این كتاب اطلاعی ندارد.
این معلم با اشاره به اینكه این درس را در دو مدرسه تدریس می كند و در نظرسنجی در هر دو مدرسه این درس جزء جذاب ترین درس ها از دید دانش آموزان بوده، اظهار داشت: همه جذابیت درس به دخالت دادن دانش آموز در فرایند تدریس و اضافه كردن نكات مهم توسط معلم است.
وی در انتها پایه تحصیلی پیشنهادی برای عرضه این درس را پایه هفتم یا هشتم عنوان نمود و اظهار داشت: محتوای این درس نیاز به پیش نیازهای سنگین و پیچیده ندارد كه دانش آموز پایه هفتم و هشتم نتواند آنرا درك كند و بهتر است به جای پایه یازدهم و به این صورت فشرده این درس در پایه دیگری تدریس گردد. البته عموم متخصصان اعتقاد دارند آموزش محیط زیست باید از پایه ابتدایی شروع شود و هر چه پیش می رویم نگاه تخصصی تر شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب