كودكان، سفیران حفاظت از محیط زیست
آموزش محیط زیست به کودکان محدودیت سنی دارد؟
به گزارش مدیریت آموزش، یک فعال محیط زیست همزمان با روز ملی کودک و محیط زیست توجه به موضوع محیط زیست را نخستین و مهم ترین مسئله بشریت دانست و درباره ی آموزش آن به کودکان اظهار داشت: آموزش مفاهیم محیط زیستی برای بزرگسالان لازم است تا به کودکان منتقل کنند و این یک رابطه لازم و ملزوم است.
عباس محمدی در گفت و گو با ایسنا درباره ی میزان آموزش مفاهیم پایه محیط زیستی به کودکان در خانواده اظهار داشت: بصورت طبیعی آموزش و تربیت از خانواده شروع می شود. آموزش محیط زیست یک رابطه دو جانبه بین خانواده و کودک است؛ بدین جهت پدر و مادری که با مفاهیم اولیه محیط زیستی آشنا نباشند کودک نیز یاد نخواهد گرفت.
وی اضافه کرد: بخش بزرگی از وظیفه آموزش به عهده دولت و آموزش وپرورش است. به این صورت که در مدارس، عناوین درسی تعیین شده توسط دولت به کودکان آموزش داده می شود.
محمدی به موضوع آموزش عمومی اشاره نمود و توضیح داد: آموزش عمومی محیط زیست در رسانه های عمومی رادیو و تلویزیون - که عمدا دولتی هستند - بصورت مستقیم و غیر مستقیم دارای اهمیت است تا همه با مفاهیم اولیه آشنا گردند سپس به کودکان و نوجوانان انتقال دهند.
این فعال محیط زیست افزود: آموزشی که برای بزرگسالان لازم است و به کودکان داده می شود یک رابطه لازم و ملزوم دارند. در جامعه ای که خانواده و مسئولان آموزش وپرورش به محیط زیست اهمیت دهند، نقشی برای افراد آن جامعه شکل می گیرد و به طبیعت و محیط زیست خود توجه می کنند.
محمدی به شرح حال وضعیت محیط زیست جامعه ایرانی پرداخت و اظهار داشت: غالبا جامعه درگیر مسائل دیگری است، به همین علت محیط زیست در اولویت های بعدی قرار می گیرد.
این فعال محیط زیست اشاره کرد: محیط زیست نخستین و مهم ترین مسئله بشریت است چونکه محیط زندگی ماست و در آن نفس می کشیم. در ایران حداقل تا پنج سال قبل برخی مسئولان پرداختن به مسائل محیط زیست را صحبت درباره ی موضوعات لوکس می دانستند. در یک دهه اخیر به سبب فعالیت سازمان های مردم نهاد، عموم مردم، فضای مجازی و رسانه ای، آگاهی محیط زیستی بسیار بالا رفته است اما عمل به آن که عمدتاً بر عهده دولت می باشد روند معکوس داشته و تنها به مدح و ستایش محیط زیست پرداخته اند.
وی افزود: به عنوان نمونه در کلانشهرهایی مانند اراک و اصفهان با مشکلات آلودگی هوا و آب روبه رو هستیم. در تهران مقداری آلودگی های ناشی از بنزین کم شده اما با مشکل گردوغبار روبه رو شده ایم. در گذشته در فصل زمستان با پدیده وارونگی دما روبه رو بودیم اما حالا در دیگر فصل ها نیز با این پدیده مواجه هستیم. خودرو ها همچنان غیراستاندارد هستند و وضعیت محیط زیست شهری بمراتب بدتر از محیط زیست طبیعی است.
محمدی به ذکر مثالی از وضعیت جاده ها برای سفر به استانهای شمالی پرداخت و اظهار داشت: امتداد رودخانه ها و دره های جاده ها به معادن شن و ماسه- کالای کم ارزش و دارای جایگزین - تبدیل گشته است. در اقدامات ساختمانی می توان با بازیافت نخاله های ساختمانی مصالح لازم را تامین کرد اما با حفر دره و رودخانه برای ایجاد معدن سرزمین فروشی می شود.
راه دوستی کودک با محیط زیستوی الفت با طبیعت را نخستین گام برای علاقمند شدن کودک به محیط زیست دانست و اضافه کرد: الفت با طبیعت به وسیله گام برداشتن و گشت در طبیعت حاصل می شود این در حالیست که کودک درحال رشد که شاهد تخریب و آلودگی شهر، ریختن زباله در جاده ها و کاویدن کوه و جنگل هاست طبیعتا الفت با طبیعت پیدا نمی کند، به عبارتی طبیعتی نمی بیند که بتواند با آن الفت پیدا کند.
محمدی افزود: اگر بخواهیم نسل به نسل حافظ طبیعت باشیم و باقی مانده فضاهای طبیعی کشور را حفظ یا بخش های لطمه دیده را احیا نماییم، تنها راه این است که باید مجدانه در راستای جلوگیری از تخریب و آلوده سازی محیط زیست موجود عمل نماییم. در غیر این صورت کودک زباله گردی که در حاشیه شهر به دنیا آمده یا کودکی که در فقر، گرفتاری و محیطی مخروبه با طبیعت آلوده بزرگ می شود، چطور می تواند در صیانت از طبیعت نقش ایفا کند؟
میزان آموزش موضوعات محیط زیستی در مدارس کافی است؟این فعال محیط زیست درباره ی آموزش محیط زیست در مدارس توضیح داد: تقریباً چیزی به نام آموزش محیط زیست در مدارس وجود ندارد. در چند سال قبل مواردی به برخی درس ها بصورت بسیار ناچیز اضافه شده است حتی در هشت سال قبل کتابی را برای پایه یازدهم به عنوان ۲ واحد آموزش محیط زیست تدوین کرده اند که آن کتاب نیز پر از ایراد است و مدارس نیز آنرا خیلی جدی نمی گرفته اند.
محمدی درباره ی روش آموزش محیط زیست در مدارس به ارائه راهکارهایی پرداخت و اظهار داشت: آموزش محیط زیست به مفهوم تدوین کتاب روش موفقی نیست. نظام آموزشی ما مشکلات بسیاری دارد چونکه فقط انبوهی از فرمول و درس ها را برای کسب نمره قبولی و درنوردیدن مراحل تحصیلی می خوانیم. محیط زیست موضوع زندگی است و باید فضایی به وجود آوریم که کودکان با عناصر طبیعت زندگی کنند.
وی افزود: کودکان باید در فضای سبز پر از درخت، بوته، گیاه و حیواناتی مانند پرندگان زندگی کنند و درس بخوانند. به عنوان مثال بجای گذران دو واحد درسی و کسب نمره مطلوب، یک روز در هفته یا ماه را با حضور مربیان و تحصیل گران محیط زیست در طببعت سپری کنند تا متوجه این دارایی طبیعی باارزش شوند. اینطور با طبیعت الفت پیدا می کنند سپس می توان درباره ی ارزش عناصر با آنها صحبت کرد.
آموزش محیط زیست هم سن دارد؟
این فعال محیط زیست به محدوده سنی کودکان برای آموزه های لازم محیط زیستی اشاره نمود و اضافه کرد: متخصصان تعلیم و تربیت که به مسائل محیط زیستی نیز توجه دارند معتقدند کودک زیر ۱۲ سال را نباید با فاجعه ها و تخریب هایی که در محیط زیست شاهد آنها هستیم، نگران، افسرده و ناامید نماییم چونکه به خاطر ناتوانی در حل مشکل احساس عجز خواهدنمود. به عبارتی با کودکان زیر ۱۲ سال ضرورتی ندارد که درباره ی آلودگی هوا و تفکیک پسماند صحبت کرد. کودک زیر ۱۲ سال تنها باید با حضور در طبیعت سالم و مشاهده رفتار مربی خود به آشنایی با درخت، بوته و خاک بپردازد. طبیعت را لمس کند و با آن دوست شود. از ۱۲ سالگی - تقریباً شروع دوران راهنمایی - می توان به تدریج جایگاه درخت در طبیعت و انواع اکوسیستم ها را در عرصه و نه در مدرسه و پشت میز به او آموزش داد.
لزوم بازبینی در نظام آموزشی
محمدی اشاره کرد: متاسفانه در تمامی این موارد نقص اساسی داریم. باتوجه به این عوامل لازم است در تمامی عرصه های نظام آموزشی خصوصاً محیط زیست بازبینی صورت بگیرد همین طور همزمان با این بازبینی، خانواده ها و بزرگسالان در فضای عمومی جامعه با امر محیط زیست آشنا گردند تا بتوانند در خانه مسائلی مانند صرفه جویی در مصرف آب، تفکیک زباله ها و استفاده نکردن از مواد شیمیایی مانند حشره کش ها بصورت افراطی را به شکل مناسبی به کودکان خود منتقل کنند.
چه سرفصل هایی نیاز به آموزش دارند؟وی به اولویت بندی سرفصل های لازم در متون درسی و کار عملی کودکان پرداخت و اظهار داشت: کودکان در سطح دبستان باید با محیط آشنا گردند و بصورت مداوم برنامه گشت در طبیعت حتی در فضایی مانند پارک ها بصورت آزادانه، راحت و با مراقبت های خاص نه به سبک اردوهای سخت با نظم و ترتیب سربازخانه ای داشته باشند. در مقطع دبستان این اقدام بهترین آموزش خواهد بود. به عبارتی ما بین دیگر دروس بصورت غیرمستقیم باید به آموزه های محیط زیستی، دوستی با طبیعت، حیات وحش، جنگل، خاک و... پرداخته شود.
این فعال محیط زیست به انبوه اشعار و متون قدیمی موجود مربوط به ۲۰۰۰ سال قبل در فرهنگ و ادب فارسی اشاره و اظهار داشت: در این شعرها و متون بصورت غیرمستقیم عشق به طبیعت نهادینه و آموزش داده می شد. جای این موارد در کتاب های درسی مدارس بسیار خالی است و باید بیشتر به موضوعات ضروری مانند محیط زیست پرداخته شود.
محمدی در آخر اشاره کرد: یکی از مهم ترین وظیفه های دولت آموزش محیط زیستی است و یکی از مسائلی شمرده می شود که باید در سطح خانواده، مدارس از سطح دبستان تا دانشگاه و حتی تا آخر عمر مهم ترین موضوع باشد. محیط زیست موضوعی لوکس نیست بلکه پهنه ای است که همه ما در آن زندگی می نماییم اما به آن توجه کافی نمی گردد. بدین جهت لازم است حاکمیت شرایط را به شکلی فراهم آورد تا بتوانیم با گفتمان ملی به آسانی درباره ی محیط زیست و طبیعت صحبت نماییم و اقدام لازم را برای حفظ و نجات آن انجام دهیم.
منبع: مدیریت آموزش
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب