از ۷ سالگی آنلاین می شوند!
به گزارش مدیریت آموزش بوشهر نه بدرقه ای در کار بود و نه دسته گلی تقدیم به معلم. برای بسیاری از کلاس اولی ها هیچ ردی از نخستین روز مدرسه در ذهنشان نخواهد نشست، این یکی از ده ها تغییری است که کرونا به زندگی ما داده است.
برای کلاس اولی ها و حتی پدر و مادرها خاطره ی شیرین روز اول مهر تا همیشه باقی ست اما سال جاری با وجود ویروسی همه گیر، کلاس درس هم مثل بسیاری از چیزهای دیگر مجازی شده است.
مدرسه برای همه ما «خانه دوم» بود. نیمی از وقت ما در آنجا سپری می شد و بالتبع بخش بزرگی از تربیت و خلق و خوی ما و شاید تمام ذهنیت ما از جامعه در مدرسه شکل گرفت.
اخلال در روند اجتماعی شدن
برای کلاس اولی های سال جاری اما این روند اجتماعی شدن و پذیرش محیطی خارج از چهارچوب خانواده مختل شده است و معلوم نیست کی به روال طبیعی خود برخواهد گشت.
«آزاده صمیمی»، روان درمانگر کودک در گفتگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه تحصیل به شکل مجازی و حضوری از نظر اجتماعی مزایا و معایبی دارد، می افزاید: «آموزش آداب رفتار با دیگران، دوستیابی و اغلب مهارت های اجتماعی از راه مدرسه و با تعامل با همکلاسی ها شکل می گیرد، بخصوص در خانواده هایی که والدین شاغل هستن و یا فرصتی برای آموزش این مهارت ها به فرزندانشان ندارند. اما از سوی دیگر، والدین معمولاً از مدرسه به علت اینکه سبب چندفرهنگی شدن کودک می شود و تربیتشان را زیر سوال می برد، هراس دارند. آنلاین شدن کلاس ها این مورد را تا حدی مرتفع کرده، هرچند یک روش موقتی است.»
این روانشناس درباره نحوه مواجهه ی دانش آموزی که یک سال به صورت مجازی تحصیل کرده و برای نخستین بار مقرر است پا به محیط واقعی مدرسه بگذارد می گوید: «معمولاً معلمان مدارس، پس از عید و تابستان هر سال با این مشکل مواجه می شوند که هر چیزی که کودکان در مورد آداب نشستن و رفتار در کلاس و حتی دروس یاد گرفتند را فراموش می کنند و معمولاً ماه های مهر و فروردین به بازسازی مجدد آن چیزی که قبلا ساخته شده اختصاص داده می شود.»
وی اضافه کرد: «کودکان پایه های بالاتر، با تلاش معلمان قادر هستند پس از گذشت یکی دوماه اول، به شرایط عادی کلاس های حضوری عادت کنند، اما احیانا برای پایه اولی ها قدری مشکل خواهد بود و زمینه سازی والدین را می طلبد و حتی امکان دارد احتیاج به آمادگی های پیش از مدرسه به صورت پراکنده باشد.»
اضطراب جدایی
«صمیمی» ضمن اشاره به مشکلاتی که در مواجهه دانش آموزان کلاس اولی با محیط مدرسه امکان بروز دارند اظهار داشت: «اضطراب جدایی می تواند برای کودکانی که برای نخستین بار کلاس حضوری را تجربه می کنند اتفاق بیافتد. اما معمولاً پس از سنین ۱۰-۹ سالگی، احتمال وقوع این اتفاق کمتر می شود.»
این کارشناس افزود: «این کودکان اضطراب از دست دادن پدر و مادر یا یکی از والدین را دارند و این اضطراب می تواند به صورت کابوس، دل درد، گریه های بی جهت و یا سوالات عجیب نشان داده شود که ناشی از نگرانی از عدم حضور والدین است. مثلا کودک مدام سراغ پدرش را می گیرد، امکان دارد فکر کند که پدر و مادرش گم شدند، امکان دارد سوالاتی در مورد مردن پدر یا مادرش بپرسد و نگرانی اش را در این مورد ابراز کند.»
وی اظهار نمود: «این اضطراب معمولا پس از یک اتفاقی که به آن دلیل کودک از خانه یا والدین دور شده باشد به وجود می آید، که نمونه ی بارزش رفتن به مدرسه است. ازاین رو والدین باید برای پیشگیری، تلاش کنند کودک را به خودشان وابسته نکنند و از سوی دیگر هم در برابر وابستگی ها و محبت های کودک، رفتار درست را در پیش بگیرند. علاوه بر محبت به کودک، به شخصیت مستقلش هم احترام بگذارند تا کودک گرفتار این نوع اضطراب نشود.»
تاثیرات مجازی شدن
این روانشناس کودک درباره تاثیرات طولانی مدت این روش آموزش می گوید: «متاسفانه کودکان ما، در مدارس، زیاد تحت آموزش مستقیم مهارت های اجتماعی از راه بازی و... قرار نمی گیرند، ازاین رو هر چیزی که یاد می گیرند از راه تعامل با دوستان و والدین است، پس با ادامه ی روابط دوستی و تلاش بیشتر والدین شاید این سبک از آموزش تأثیر منفی طولانی مدت آنچنانی نداشته باشد ولی نقش والدین پررنگ تر می شود و کلاس های مهارت های اجتماعی هم می تواند از تاثیرات منفی این روش تا حدی جلوگیری کند.»
شکاف بین نسل ها
«آزاده صمیمی» با تشریح شکافی که بین نسل کنونی و نسل های گذشته شکل گرفته است می گوید: «حالا هم شکاف خیلی بزرگی بین این نسل و نسل های قبل به وجود آمده است. کودکانی که کاملا به مباحث فناوری های کامپیوتری آگاهی دارند و از همان کودکی می توانند با این تکنولوژی ها کار کنند و هم اکنون هم به علت درگیری بیشتر با این فضا، از گوشه و کنار آن اطلاع کامل دارند طبیعتاً با مسائل متفاوتی روبرو هستند. مزایا و معایبی همچون استفاده از اطلاعات نامناسب در فضای مجازی، دور شدن از دورهمی ها و جمع های دوستانه و انزوا خواهد داشت. نسل های بعدی، به گمان بنده، نسل های پیشرفته تر یا حداقل در سطح یکسانی با کودکان نسل ِ آنلاین امروز خواهند بود.»
نقش والدین در شرایط کرونایی
وی اعتقاد دارد در این شرایط کرونا و قرنطینه نقش والدین خیلی بیشتر و پررنگ تر است و تاکید می کند: «والدین باید کلاس های مهارت های اجتماعی را برای فرزندان در نظر بگیرند. روابط کودکان را با رعایت افراطی بهداشت، محدود نکنند چون که شخصیت کودک در حال شکل گیری است و حتی با وجود کرونا هم متوقف نمی گردد.»
«صمیمی» می افزاید: «در شرایطی که آموزش آنلاین شده اند و در یک سال گذشته، ما بیشتر شاهد اختلالات اضطرابی و افسردگی در کودکان بوده ایم. که می تواند ناشی از تفریحات کم، تعاملات محدود، نداشتن پیش زمینه ذهنی از مبحث یادگیری آنلاین و درگیری بیشتر با والدین باشد که دقت و مراقبت کافی از جانب والدین را می طلبد.»
تجربه های واقعی معلمان
معلمین اما تجربه ای واقعی تر و ملموس تر نسبت به این مورد دارند. تجربه ی یک سال تدریس مجازی آن هم به دانش آموزی که تا قبل از آن هیچ آشنایی بین شما نبوده به اندازه تجربه ی کلاس اولی ها غریب و تازه است.
«ملیحه اسماعیل زاده»، معلم کلاس اول اعتقاد دارد هیچ فضایی برای دانش آموز بهتر از فضای واقعی مدرسه نیست. وی می گوید شاید اول سال نظر ما چیز دیگری بود اما هم اکنون تفاوت ها را با سال های پیشین بهتر می بینیم و حس می نماییم.
این معلم می افزاید: «سال های گذشته درصد یادگیری دانش آموزان ۹۰ درصد بوده ولی سال جاری به ۱۰ درصد رسیده است. می توان گفت از ۳۵ شاگرد حداقل ۲۸ نفر از دانش آموزان سطح بالا داشتند ولی سال جاری از ۳۵ نفر شاید ده نفر از دانش آموزان توانسته اند به سطحی که باید داشته باشند برسند.»
نقش والدین در آموزش مجازی
وی درباره نقش والدین در این مشکلات به ایسنا می گوید: «برخی از اولیا روش تدریس را نمی دانند، بعضی سواد کافی ندارند و عده ایی هم با کمک معلم خصوصی توانسته اند سطح تحصیلی بچه ها را حدودا به سالهای گذشته برسانند. اما در نگاه کلی سال جاری فضای مطلوبی شکل نگرفت و نتیجه رضایت بخشی نداشت.»
«اسماعیل زاده» بستر فضای مجازی را به لحاظ عرضه آموزش ها به معلمین مطلوب توصیف می کند اما بر این باور است که جایگزین به هیچ وجه جایگزین تحصیل و حضور در محیط مدرسه نمی گردد و صرفا یک مکمل خوب برای ارتباط عمیق تر با دانش آموزان است.
وی اظهار نمود: «بعضی از دانش آموزان اصلا برای یادگیری با فضای مجازی آمادگی ذهنی ندارند و در این شرایط والدین نقش معلم یا در مواردی خود دانش آموز را ایفا می کنند که به هیچ وجه چنین چیزی رضایت بخش نیست و در نتیجه انتقال مطالب به دانش آموز صورت نمی گیرد.»
تغییرات محسوس دانش آموزان
این معلم درباره نقش آموزش و پرورش و همچنین معلمان در بهبود شرایط آموزشی می گوید عملکرد آموزش و پرورش قابل قبول بوده و می افزاید: «ما بچه ها را دیدیم و سنجیدیم، از تک تک دانش آموزان تست های مختلفی گرفتیم اما نتیجه رضایت بخش نبود.»
وی می گوید: «در این تست ها متوجه شدیم در بُعد اجتماعی و شکل گیری شخصیت دانش آموزان با سالهای گذشته تفاوت های بسیاری بود. دانش آموز از راه فضای مجازی فقط با معلم در ارتباط بود و با سایر دانش آموزان و مدیر و معاون و... هیچ برخوردی نداشتند و همین بر مهارت های ارتباطی و اجتماعی آنها اثرگذار بوده است.»
مدرسه و شخصیت اجتماعی کودکان
«ملیحه اسماعیل زاده» خاطرنشان کرد: «در سالهای گذشته کلاس اولی هایی که جدا شدن از محیط خانواده برای آنها سخت بود و گاها تا یک ماه عادت نمی کردند، معلم تلاش در برقراری ارتباط خوب با دانش آموز داشت. فضای حضوری و واقعی مدرسه سبب فراهم شدن زمینه ارتباط دانش آموزان با همکلاسی ها و کلاس های هم پایه یا پایه های بالاتر باهم می شد و همین مساله شخصیت اجتماعی بچه ها را شکل می داد.»
وی اضافه کرد: «امسال اما این فضای واقعی را نداریم، به همین خاطر ما چند بار بچه ها را آوردیم تا از نزدیک با آنها ارتباط بگیریم اما درصد کمی قادر به برقراری ارتباط با ما بودند و بقیه گوشه گیر بودند یا با اضطرابی که داشتند گریه می کردند. از نظر من فضای مجازی هیچ تاثیری در اجتماعی شدن بچه ها نداشته، اجتماعی شدن منوط به این نکته است که در جمع حضور داشته باشد. متأسفانه این امر برای بچه های سال جاری میسر نبوده است.»
این معلم کلاس اول افزود: «شاید درصدی از دانش آموزان از نظر آموزشی خویش را با فضای مجازی هماهنگ کنند اما برای روند اجتماعی شدن همان درصد کم هم انجام نشد و با ادامه دار بودن این فضا ضربه شدیدی به اجتماعی شدن دانش آموزان وارد می شود.»
والدین و دردسرهای آموزش مجازی
به گزارش مدیریت آموزش به نقل از ایسنا، والدین اما شاید بار اصلی این پدیده ی مدرسه ی مجازی را به دوش می کشند. استرس هایی که در روند پذیرش نقش جدیدی که در روند آموزش فرزندان به آنها تحمیل داده شده بطور قطع بر شکل گیری ذهنیت کودکان از مدرسه اثرگذار خواهد بود.
والدینی که هیچ گاه تا این حد به مساله ی آموزش بچه ها نزدیک نشده بودند حالا در قامت یک معلم راهنمای خانگی کار سختی دارند.
مادر «فاطمه»، دانش آموز پایه اول که تجربه تحصیل فرزند دیگری هم دارد به ایسنا می گوید: «فرزندم فضای مجازی را بیشتر برای بازی و سرگرمی می پسندد و از اینکه بخواهد برای درس خواندن از این فضا استفاده نماید خوشایند نیست.»
این مادر ادامه می دهد: «فرزندم ذوق و شوقی که برای رفتن به مدرسه و بازی با دوستان و همکلاسی های جدیدش داشت را دیگر ندارد و این امر سبب عصبی تر شدن فاطمه شده است.»
او اعتقاد دارد فضای حقیقی و حضور در مدرسه برای رشد شخصیت اجتماعی و یادگیری مهارت های ارتباطی و کلامی و همینطور دوست یابی و... بچه ها نیاز است و در فضای مجازی به این رشد شخصیتی نمی رسند.
دانش آموزانی که درکی از مدرسه ندارند
مادر الهه دانش آموز کلاس اولی که او هم فرزند دیگری در پایه نهم دارد دراین باره می گوید: «فرزندم درک خوبی از کلاس و مدرسه و معلم ندارد و درک مفهوم درس برایش دشوار می باشد.»
او فضای حقیقی مدرسه را را برای رشد فکری و اجتماعی بچه ها بهتر می داند و می افزاید: «فرزندم نمی تواند با آموزش های مجازی، ذهن خودش را برای سال های بالاتر آماده کند و در کلاز نظر رشد شخصیت اجتماعی و روند یادگیری ضربه خورده است.»
اما پدر علیرضا اعتقاد دیگری دارد. وی می گوید چون پدران و مادران این نسل عمدتا باسوادتر هستند این صدمه ها با گذشته متفاوت تر است.
او می گوید: «شخصاً مجازی بودن در هر نُرمی را رد می کنم چون که در برخوردهای رو در رو انعکاس و فرکانس هایی غیر از گفتمان برقرار می شود که در ارتباط با ضمیر ناخودآگاه و در تربیت و پویایی هوش اجتماعی کودک موثر است.»
کرونا و سیطره بر همه چیز
به هر ترتیب کرونا همه ی ابعاد زندگی اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است و اساسا آموزش مجازی نه در قامت یک راه حال دائمی بلکه صرفا مسیری برای گذر از این مرحله سخت و پر چالش است.
والدین امروز ضرورت باالابردن سطح سواد ارتباطی و مهارت های رفتار با کودکان را بیشتر حس می کنند. نظام آموزشی هم نباید این بحران را دست کم بگیرد. یقینا مساله ی روانی و اجتماعی بخش مهمی از روند آموزش عمومی است که اهمیتش در این شرایط بیشتر احساس می شود.
گزارش از: «حیدر کاشف»، خبرنگار ایسنا بوشهر
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب